27 oktober 2025
Infrastructuur van kennis en expertise
‘We doen onderzoek op het hoogst mogelijke niveau’
Het is haast vaste prik in de onderzoekswereld: met elk nieuw project toch ook weer een beetje opnieuw beginnen. Niet bij de onderzoeken naar immunotherapie in het Erasmus MC. Daar wordt gewerkt met een vaste groep specialisten die bij verschillende onderzoeken kan worden ingezet. Project na project. En deze menselijke infrastructuur zorgt voor winst op alle niveaus.
Werken met een vast onderzoeksteam biedt niets dan voordelen, maar is helaas meestal niet haalbaar in de wetenschappelijke wereld. De aangetrokken financiering is over het algemeen slechts voldoende voor één project en na afronding daarvan vertrekt de onderzoeker – om zijn of haar kennis en ervaring elders in te zetten. Dankzij de steun van de Stichting gaat dat bij het onderzoek naar immunotherapie anders. Prof. dr. Joachim Aerts is hoofd van de afdeling Longgeneeskunde in het Erasmus MC en werkt al langere tijd met dezelfde, gespecialiseerde mensen: ‘Dan heb je het uiteraard over onderzoekers, maar ook over researchverpleegkundigen en laboratorium analisten. Het gaat om heel specifieke deskundigheid en er zijn maar heel weinig mensen die dat in huis hebben – die wil je dan natuurlijk niet kwijt. Hier in Rotterdam hebben we een goed uitgerust laboratorium met de nieuwste apparatuur én de mensen die dat kunnen bedienen.’
Op deze manier is er een infrastructuur ontstaan van kennis en expertise die kan worden ingezet om betere behandelmethodes te onderzoeken, te testen en uiteindelijk naar de patiënten te brengen. En dat is goed nieuws: ‘Deze continuïteit zorgt voor een enorme tijdswinst en dat is natuurlijk essentieel voor mensen met een vorm van kanker waarbij op dit moment de prognoses nog zo slecht zijn.’
Muur neerhalen
Maar wacht even… Longgeneeskunde? Joachim Aerts: ‘Als hoogleraar Longoncologie houd ik me al twintig jaar bezig met immunologie bij kanker en dat is universeel toepasbaar – dus ook bij alvleesklierkanker. Toen ik met mijn onderzoek begon, geloofde bijna niemand in oncologische immunotherapie. Die negatieve houding is gelukkig allang verleden tijd. Tegenwoordig is het een standaard onderdeel bij de behandeling van kanker. Casper van Eijck en ik hebben allebei een grote interesse in immunologie en hoewel onze focus op verschillende vormen van kanker ligt, schiep dat meteen een band.’
Gaandeweg ontdekten Joachim en Casper nóg een overeenkomst in hun aandachtsgebieden. Joachim Aerts: ‘Als arts heb ik veel te maken met patiënten met asbestkanker. Dat gaat gepaard met tumoren in de longen, waarbij net als bij alvleesklierkanker veel bindweefsel aanwezig is. Dit weefsel vormt een soort muur waardoor afweercellen de tumor niet kunnen bereiken en zelfs niet eens herkennen. Onderzoek naar het neerhalen van deze muur is veelbelovend en dat is goed nieuws voor zowel mensen met asbestkanker als voor mensen met alvleesklierkanker.’
En helemaal mooi is dat onderzoekers die bij de eerdere studies betrokken waren, ook bij het vervolgonderzoek aan de slag kunnen. ‘Zeker op het moment dat verschillende klinische studies tegelijk lopen, is het hebben van een vast team een enorme toegevoegde waarde. Het is veel kostenefficiënter, onder andere door de overlap in wat er zoal geanalyseerd moet worden. Ook gaat het stukken sneller, omdat we bij nieuwe resultaten het vervolgonderzoek meteen kunnen bijstellen. Maar het allerbelangrijkste: uiteindelijk is een werkzame behandeling op deze manier veel sneller bij de patiënt. We volgen dezelfde route en dezelfde stappen als alle onderzoekers, maar rijden dankzij onze infrastructuur wel een stukje harder.’
Enorme meerwaarde
Behalve winst in tijd en besparing van geld, wordt er door deze opzet ook veel wetenschappelijke vooruitgang geboekt: ‘Met de kennis en expertise die wij in huis hebben, doen we onderzoek op het hoogst mogelijke niveau. Dat betekent wetenschap met diepgang die voor ontzettend veel nieuwe inzichten zorgt. Afgelopen jaar stond er een grote publicatie over dendritische celtherapie in het vooraanstaande medische tijdschrift The Lancet Oncology. De claims in het artikel werden onderbouwd met de resultaten uit onze laboratoria. Door dit soort publicaties neemt ons onderzoek een nog grotere vlucht. We zijn duidelijk op het goede spoor en onze onderzoeken worden wereldwijd gevolgd.’
De samenwerking met de Stichting is voor Joachim Aerts heel belangrijk: ‘Als je weet dat je voldoende financiële steun hebt voor de komende twee, drie jaar, dan kun je naar de lange termijn kijken. Dan kun je groter denken. Voor een onderzoeker is dat vrij uniek. Geen losse projecten die elkaar opvolgen, maar een stip op de horizon waar we samen naartoe werken. Dat is echt heel fijn. Daarnaast biedt ook de betrokkenheid van de Stichting een enorme meerwaarde. Het is heel motiverend om gesteund te worden door een partij die zelf zo actief is!’