De diagnose alvleesklierkanker is bijzonder lastig te stellen en de ziekte wordt daardoor vaak pas laat ontdekt. Als er klachten zijn die kunnen wijzen op alvleesklierkanker is het raadzaam om een afspraak te maken met de huisarts. Indien nodig verwijst deze door naar een specialist op het gebied van maag-darm-lever. Er wordt dan lichamelijk onderzoek gedaan en besproken welk aanvullend beeldvormend onderzoek nodig is om tot een diagnose te kunnen komen.
Bij een vermoeden van alvleesklierkanker wordt vaak als eerste een echografie uitgevoerd. Hiermee worden de alvleesklier en galwegen in beeld gebracht en kan een eventuele tumor worden opgespoord. De echografie is een eenvoudig, pijnloos onderzoek waarbij gebruik wordt gemaakt van geluidsgolven.
Een endoscopische echografie is een inwendig onderzoek dat wordt uitgevoerd met een endoscoop met daaraan een klein echoapparaat. Op deze manier kan de specialist vanuit de maag naar de alvleesklier kijken en eventuele afwijkingen zien. Tijdens dit onderzoek kunnen ook biopten (hapjes weefsel) worden genomen.
Voor het stellen van de diagnose alvleesklierkanker wordt bijna altijd een CT-scan en soms ook een MRI-scan gemaakt. Hiermee kan bepaald worden hoever de tumor is doorgegroeid en of er uitzaaiingen zijn. Een CT-scan werkt met röntgenstralen, voor een MRI-scan wordt een sterk magnetisch veld gebruikt. De scanner, een koker waar het lichaam langzaam doorheen wordt bewogen, maakt een serie gedetailleerde foto’s.
Een PET-scan geeft inzicht in bijvoorbeeld uitzaaiingen. Meestal wordt deze gecombineerd met een CT- of MRI-scan. Kankercellen gebruiken meer suiker dan gewone cellen; de PET-scan spoort ze op met behulp van een kleine hoeveelheid radioactief suiker dat in het bloed wordt gespoten.
Dit kijkonderzoek wordt uitgevoerd met een endoscoop met daaraan een lampje en een camera. De galwegen en afvoergang van de alvleesklier worden onderzocht en indien nodig kan ook meteen een ingreep worden verricht. Denk hierbij aan het verwijderen van een galsteen of het plaatsen van een stent (buisje) als er vernauwingen zijn.
Artsen kiezen tegenwoordig vaak voor een MRCP in plaats van een ERCP. De MRCP is een MRI-scan waarmee ook de galwegen en de afvoergang van de alvleesklier in beeld kunnen worden gebracht en daardoor veel minder belastend. Het nadeel is wel dat het gelijk verrichten van ingrepen niet mogelijk is. Daar zou dan alsnog een ERCP of operatie voor nodig zijn.
Alvleesklierkanker gaat regelmatig gepaard met geelzucht en ook suikerziekte komt voor. Beide kunnen in het bloed worden aangetoond. Vaak wordt ook een algemeen laboratoriumonderzoek uitgevoerd om de werking van andere organen en de bloedstolling te bepalen.
Soms wordt bij alvleesklierkanker een laparoscopie (kijkoperatie) uitgevoerd. Bij deze ingreep onder narcose wordt via kleine sneetjes in de buik een kijkbuis in de buikholte gebracht. Met dit onderzoek kan de specialist eventuele uitzaaiingen vaststellen en biopten nemen voor onderzoek. De tumor in de alvleesklier is meestal niet te beoordelen, doordat het orgaan hiervoor te diep in de buik ligt.